Op zaterdag 28 februari 2015 ging de muziektheatervoorstelling KRUIT! van DeltaDua in première. KRUIT! is het vergeten verhaal uit de gedeelde geschiedenis van Nederland en de Molukken. De Molukse opstand in 1817 geleid door volksheld Pattimura. Hierbij werd het Nederlandse gezin Van den Bergh in Fort Duurstede afgeslacht. Alleen de kleine Jean Lubbert overleefde de nachtmerrie. Deze Jean Lubbert voegde op zijn 63e levensjaar de naam ‘Van Saparoea’ toe achter zijn achternaam ‘Van den Bergh’. Dit gebaar en de roman van de Nederlandse schrijver Johan Fabricius over het leven van deze jongen vormen de inspiratiebronnen voor KRUIT!.
16 mei 1817: Honderden goed bewapende opstandelingen bestormen onder leiding van de Molukse volksheld Pattimura het Nederlandse fort Duurstede op het eiland Saparoea, waar de Resident Van den Bergh met zijn familie bescherming heeft gezocht. De rebellen slachten op gruwelijke wijze iedereen af. Alleen Jean Lubbert, de zesjarige zoon van de Resident, overleeft de nachtmerrie.
KRUIT! begint geruime tijd na de moord op het gezin. De historische figuren komen samen op de plek des onheils. In het fort dat nooit is opgehouden met huilen, wordt het verleden ontrafeld. Is Pattimura een volksheld, nationalist of volksmenner? En waarom voegde Jean Lubbert op zijn 63e levensjaar ‘Van Saparoea’ toe achter zijn Nederlandse achternaam? Alle personages worstelen met de vraag of verzoening uiteindelijk mogelijk is.
Het gedeelde verleden tussen Nederland en haar voormalige koloniën zoals de Molukken, is nog steeds pijnlijk actueel. Onbegrip en boosheid verhitten vaak de publieke discussie, terwijl kennis over het verleden ontbreekt. KRUIT! legt een voor velen onbekende geschiedenis bloot en maakt duidelijk waar de onvrede met de koloniale overheersers vandaan kwam: de meedogenloze jacht op specerijen, vooral op de kruidnagel, dat het ‘zwarte goud’ werd genoemd.
De roman De schreeuw van de witte kakatoe van Johan Fabricius is inspiratiebron voor KRUIT!. In KRUIT! komen Molukse traditionele rituele zang, Tifa-Totobuangklanken, klassieke muziek en hedendaagse westerse muziek samen.
Lees hier de reacties in de pers en van ons publiek.
Regisseur Anis de Jong– 'Wat mij intrigeerde was dat de echte Jean Lubbert in zijn manuscript beweert dat hij niets meer weet van de moord op zijn familie, zijn leven in de kampong en de verzorging door Maria. Wel beschreef hij gedetailleerd zijn belevenissen na aankomst in Surabaya en de bootreis naar Nederland. Des te wonderlijker is zijn verzoek om ‘Van Saparua’ aan zijn naam toe te voegen. Hierdoor is zijn familie tot op de dag van vandaag verbonden met het drama van 1817.'
Tekstschrijver Frank den Os– 'Mijn moeder is geboren in Ambon. Toen zij in 1948 terugkwam naar Nederland was er nauwelijks oor voor de oorlogsverhalen uit Nederlands-Indië. Dat fascineert me: ons koloniale verleden behoort amper tot het collectieve geheugen. Hoewel de Pattimura-opstand in de Molukken jaarlijks wordt herdacht en gevierd, kennen Nederlanders hun eigen geschiedenis niet. Dat is niet alleen jammer, maar kan onbedoeld ook culturele spanningen veroorzaken.'
REGIE ANIS DE JONG
TEKST FRANK DEN OS
CAST ALEX LEKATOMPESSY NEL LEKATOMPESSY MATTHIAS MAAT FRANÇOIS PICAL
ZANG JULYA LO’KO
MUZIEK ALAIN ESKINASI RUDY TUHUSULA † roy kuschel †
TONEELBEELD SILVANA NICOLETTA
fotografie jean van lingen
mede mogelijk gemaakt door Fonds Podiumkunsten VSBfonds Prins Bernhard Cultuurfonds Moluks Historisch Museum Lira Fonds Janivo Stichting Garuda Indonesia
